Şu meşhur "oktan sayısı"

[n/a]

Faydalı olacağını düşündüğümden oktan sayısı hakkında üniversitedeki motorlar dersinde öğrendiklerimi aktarayım dedim... İlk önce 98 oktan benzin girdi piyasaya sonra total 97 oktan diye bir şey çıkardı şimdi de en son olarak shell 100 oktan benzini piyasaya sürdü, bakalım daha ne oktanlar göreceğiz. Gerçi 100'den fazlasını da göremeyeceğiz çünkü oktan sayısı 0 ile 100 arasında değişen bir sayı. Neyse, gelelim en önemli konuya, araçlarımızda kaç oktan benzin kullanmalıyız? Bunu açıklamak için biraz teknik detaya girmek gerekiyor. Arabalarda kullanılan içten yanmalı motorların verim denklemine baktığımızda motorun termal verimi sıkıştırma oranı ile doğru orantılı olarak artıyor. Yüksek sıkıştırma oranı yüksek verim demek ama bu sadece teoride böyle, verim artsın diye sıkıştırma oranı arttırılıyor ama bunun bir sınırı var, keyfi olarak motorda çok yüksek bir sıkıştırma oranı seçilemiyor. Çünkü sıkıştırma oranı arttıkça vuruntu sorunu ortaya çıkıyor. Peki vuruntu ne, niçin önlenmesi lazım? Yüksek sıkıştırma oranlarında enerjisi çok yükselen silindir içerisindeki hava yakıt karışımı buji ateşleme yapmadan kontrolsüz şekilde alev almaya başlıyor, yani yanma olayın kontrol edilemiyor. Bu da ateşleme zamanı denilen şeyi ortadan kaldırıyor. Yanma istenilen zamanda olmadığı için motor kontrolsüz şekilde çalışmaya başlıyor, istenilen performans alınamıyor, çok yüksek ısılara çıkıldığı için motor zarar görüyor. Bu yüzden vuruntunun önlenmesi gerekiyor, bu da yüksek oktanlı benzinle mümkün. Yüksek oktanlı benzin daha "az" yanıcı, daha zor tutuşuyor. Kontrolsüz yanmayı önlemek için de daha zor tutuşan yüksek oktanlı benzin gerekli. Ama kaç oktan benzin kullanılması gerektiğinin kesin bir cevabı yok, sadece sıkıştırma oranı ile ilgili değil, yani şu sıkıştırma oranına sahip motorda şu oktanlı benzin kullanılması gerekiyor diye bir şey yok, bu motorun karakteristiklerine ve bir çok parametreye bağlı. Üreticiler ilk başta belli bir oktan sayısı seçip o oktanlı benzinle motoru test etmeye başlıyorlar. Bu testler sırasında sıkıştırma oranı kademe kadame arttırılarak tam vuruntunun başladığı sıkıştırma oranı belirleniyor, ve bu da o motorun sıkıştırma oranı olarak seçiliyor. Yani başta seçilen oktan sayılı benzin ile çalışabilecek maksimum sıkıştırma oranlı motor üretiliyor. Bu da o oktan sayısı ile o motordan alınabilecek maksimum performans demek. Kaç oktan benzin alsam diye düşünürken dikkate almamız gereken tek şey üreticinin tavsiyesi. Çünkü yüksek oktan yüksek performans demek değil, motor üreticisi motoru geliştirirken yaptığı deneyler esnasında oktan sayısını belirliyor, bu oktan sayısı da zaten motorun verebildiği maksimum performansı bize veriyor, bu oktan sayısının üzerine çıkmaya gerek yok. Benim bildiğim kadarıyla 1,6 156 motoru için Alfa Romeo'nun tavsiye ettiği benzin 98 oktan, ben de 98 oktan kullanıyorum, ama 95 oktan aldığım da olmuştu, bir sorun yaşamadım. Motor vuruntulu çalışmıyorsa 95 oktan da kullanılabilir. Daha yüksek oktanlı benzin alayım, motorum daha performanslı olsun diye bir şey yok, oktan sayısı sadece ve sadece vuruntunun önlenmesi ile alakalı.



Bunları ben de bu sene üniversitede aldığım "motorlar" dersinde öğrendim, sizlerle paylaşmak istedim, biraz fazla uzatmışım kusuruma bakmayın Bunda benzin şirketlerinin yaptığı "yüksek oktan, yüksek performans" temalı reklamlara çok sinir olmamın da etkisi var O reklamların bir aldatmaca olduğunu bilmenizi istedim. Sonuna kadar okuma sabrını gösterenlere teşekkürler...

[Tufan]

Valla bu çok iyi oldu Barış, 1,5 yıldır 98 oktan kullanıyorken geçen hafta bir deneyelim bakalım diye 95 oktan aldım. Bir sorun yaşamadım. Benim derdim zaten performans değil, motorun korunması. Bu durumda 98 oktana devam edeceğim sanırım.

[n/a]

Biz bu forumda uzun yazılar okumaya bayılırız Barış : )

10:1 üzeri sıkıştırma oranına sahip motorlara 98 oktan kullanılması tavsiye ediliyor genelde.. Ama motor yan ürünlerine zararı olduğuda forumumuzda bir kaç yerde konuşuldu.. Ben kararsızım açıkcası hala 98 oktan olayında..

[rikizlerli]

benim bildiğim alfa 156 için  95 oktanın tavsiye edildiği.98 kullandım performansta bir fark göremedim. o yüzden 95 kullanıyorum.

[Alfadanadam]

daha önce de söylemiştim zaten, ben 98 kullanmaya başladıktan sonra lambda gebermişti..belki rastlantıdır ama 160 milyon (lambda fiyatı) deneme yapmak için fazla bir para...

[Alfadanadam]

bu arada Barış hoşgeldin,  uzun yazılar okumaya bayılırız, aynen devam

[n/a]

ben bi ara 98 kullandım .(eski 146 da)ama açıkcası bi farkta hissetmedim.tekrar 95 e döndüm.benimde bi ara lamda sensörüm gitmişti.şimdi tam hatırlamıyorum ama 98 kullandığım zamanlarada denk gelmiş olabilir.

[anIL(34an623)]

 barış arkımızın aktardığı bilimsel bilgilere ters düşecek ama 95 oktan benzinle 180 kmyi geçemediğim, sürekli kullandığım çok dik olmayan ama uzun olan bir rampayı 98 oktan benzinle 190 km hızla tırmanabiliyorum. hatta 200 kmye bile yaklaşıyor. rüzgar, rampaya giriş hızı, vb. diğer etkenleri de göz önüne alıyorum ama birkaç kere 98-98 oktan arası gittim, geldim ben. bu kadar mı şans olur? her seferinde 98 depodayken araba bu rampada daha istekliydi walla.

[Onur]

bende yüzden fazlasını göremicez kısmına takıldım. japonyada ve birkaç yerde daha 105 oktan kullanılıyor diye biliyorum. acaba yanlış mı?

 

[n/a]

Ben de, avgas'ın felan 108 oktan olduğunu düşünüyordum. Ama, görünen o ki yanılıyormuşum:

 

HOW DO THEY GET OCTANE NUMBERS ABOVE 100?

Often it's done by pure extrapolation. A more reliable method, however, is through the use of so-called performance numbers. Briefly, these are arrived at by determining the instantaneous mean effective cylinder pressure (IMEP), using the fuel under test, at the highest boost that does not cause knocking. This number is then multiplied by 100 and the resultant is divided by the IMEP at the highest boost that does not cause knocking on the 100 octane equivalent fuel.



Note that, technically, there is no such thing as an octane number above 100. If you're at a party, avoid saying things like "110 octane gasoline" because people will get up and walk away from you. You should say, instead, "a gasoline with a performance number of 110." That will bring the help scurrying over with more champagne.

Kaynak : http://www.prime-mover.org/Engines/GArticles/octane.html

 

Edited by - Onur on 13/12/2005  23:35:47

[n/a]

Yarın motorlar desinden sınavım var, hemen ders notlarından alıntı yapayım

"Otto motoru yakıtları vuruntuya dirençlerine göre sınıflandırılır. Bunun için 'oktan sayısı' tabiri kullanılır. Parafinik yakıtlardan olan 'normal heptan'  (n-Heptan) düz zincir olarak bağlıdır ve vuruntuya direnci çok azdır, oktan sayısı 0 kabul edilir. İzo-parafinlerden olan çatallı zincir şeklinde bağlı izo-oktan ise vuruntuya dirençlidir, oktan sayısı 100 kabul edilir. Yakıtın oktan sayısı, hacimsel olarak karışımdaki izo-oktan miktarıdır. Örneğin %40 n-Heptan ve %60 izo-oktandan oluşan bir yakıtın oktan sayısı 60 dır."

Bu tanımda da görüldüğü gibi oktan sayısı maksimum 100 olabilir (%100 izo-oktan'dan oluşan yakıt) %110 izo-oktandan oluşan bir yakıt olamayacağına göre 110 oktan benzin de olmaz. Fakat yakıta kurşun-tetra-etil ve demir-penta-karbonil gibi vuruntuyu önleyici maddeler katılabiliyor, bu durumda vuruntuya 100 oktan yakıttan daha dirençli yakıtlar elde edilebiliyor, bunların da oktan sayısı (aslında oktan sayısı demek tabi ki yanlış) bir extrapolasyon yapılarak nümerik yöntemlerle hesaplanabiliyor. Ama bir önceki cevapta da açıklandığı gibi buna "oktan sayısı" değil de "performans sayısı" demek gerekir.

[Onur]

quote:

Barış wrote:

Yarın motorlar desinden sınavım var, hemen ders notlarından alıntı yapayım

"Otto motoru yakıtları vuruntuya dirençlerine göre sınıflandırılır. Bunun için 'oktan sayısı' tabiri kullanılır. Parafinik yakıtlardan olan 'normal heptan'  (n-Heptan) düz zincir olarak bağlıdır ve vuruntuya direnci çok azdır, oktan sayısı 0 kabul edilir. İzo-parafinlerden olan çatallı zincir şeklinde bağlı izo-oktan ise vuruntuya dirençlidir, oktan sayısı 100 kabul edilir. Yakıtın oktan sayısı, hacimsel olarak karışımdaki izo-oktan miktarıdır. Örneğin %40 n-Heptan ve %60 izo-oktandan oluşan bir yakıtın oktan sayısı 60 dır."

Bu tanımda da görüldüğü gibi oktan sayısı maksimum 100 olabilir (%100 izo-oktan'dan oluşan yakıt) %110 izo-oktandan oluşan bir yakıt olamayacağına göre 110 oktan benzin de olmaz. Fakat yakıta kurşun-tetra-etil ve demir-penta-karbonil gibi vuruntuyu önleyici maddeler katılabiliyor, bu durumda vuruntuya 100 oktan yakıttan daha dirençli yakıtlar elde edilebiliyor, bunların da oktan sayısı (aslında oktan sayısı demek tabi ki yanlış) bir extrapolasyon yapılarak nümerik yöntemlerle hesaplanabiliyor. Ama bir önceki cevapta da açıklandığı gibi buna "oktan sayısı" değil de "performans sayısı" demek gerekir.

 

caponlar ozaman oktanlı değil performanslı yakıt kullanıyorlar

[n/a]

Bu forumun bana bu kadar faydası olabileceğini hiç düşünmemiştim.. Bugün çok güzel bir rastlantı yaşadım, motorlar sınavında hoca 100 oktanın üzerindeki yakıtlar hakkında soru sordu, ben de bir gün önceden ders notlarından özellikle bu konuya bakıp buraya yazdığım için aynısını sınavda da kolayca yazdım  Çok güzel oldu

[Onur]

 cevabını okudum ama pek anlayamadım ama özet olarak olmuyormuş

 

[n/a]

peki motorindeki setan sayısıda benzindeki oktan sayısının karşılığımı?barış bu konudada bizi aydınlatırsan seviniriz.

[anIL(34an623)]

alfistiturkey=hayat okulu



quote:

Barış wrote:

Bu forumun bana bu kadar faydası olabileceğini hiç düşünmemiştim.. Bugün çok güzel bir rastlantı yaşadım, motorlar sınavında hoca 100 oktanın üzerindeki yakıtlar hakkında soru sordu, ben de bir gün önceden ders notlarından özellikle bu konuya bakıp buraya yazdığım için aynısını sınavda da kolayca yazdım  Çok güzel oldu

[n/a]

quote:

halil wrote:

peki motorindeki setan sayısıda benzindeki oktan sayısının karşılığımı?barış bu konudada bizi aydınlatırsan seviniriz.

 

Yine ders notlarından alıntı :



"Diesel motoru yakıtları tutuşmaya meyillerine göre sınıflandırılır. (Burda şunu söylemek gerekiyor, benzinli motorlarda vuruntu yakıtın erken tutuşmasından kaynaklanırken diesel motorlarda vuruntu tam tersine tutuşmanın gecikmesinden kaynaklanıyor. Yani benzin motoru yakıtlarının zor tutuşması gerekirken diesel yakıtlarının kolay tutuşması gerekiyor.) Ve bu sınıflandırmada setan sayısı kullanılır. Alfa-metil-naftalin'in tutuşmaya meyili azdır ve setan sayısı 0 kabul edilir. Cetan'ın ise tutuşmaya meyili fazladır ve setan sayısı 100 kabul edilir. Bu iki yakıtın karışımının setan sayısı karışım içerisindeki hacmen % cetan miktarıdır. Yani %20 Alfa-metil-naftalin ve %80 cetan'dan oluşan bir diesel yakıtının setan sayısı 80 dir. "







Mantık olarak oktan sayısı ve setan sayısı benzer şeyler olsa da aslında tam ters kavramlar. Oktan sayısı arttıkça yakıt zor tutuşurken setan sayısı arttıkça yakıt kolay tutuşuyor. Bu fark da diesel ve benzinli motorların çalışma prensiplerinin farklılığından kaynaklanıyor. Diesel motorunda ateşleme yapılmıyor, pistonda sıkıştırılan enerjisi yükselmiş havaya direk yakıt püskürtülerek tutuşması sağlanıyor, bu sebeple diesel motoru yakıtlarının kolay tutuşması gerekli. Hemen tutuşmazsa "tutuşma gecikmesi" denilen sorun ortaya çıkıyor, tutuşma gecikince püskürtülen ve tutuşmayan yakıt birikerek aniden tutuşuyor, bu da motorun sarsıntılı çalışmasına sebep oluyor. İşte buna da diesel vuruntusu deniyor.

[alfa156TS]

selam barış. galiba seninle meslektaşız, motorlar dersini bende almıştım   ama hiç birşey hatırlamıyorum malesef. e tabi benim o zamanlar alfam yoktu, o yüzden fazla kafa yormazdım oktana setana. şimdi anlıyorum ne kadar yararlı bir dersmiş meğersem.

 

[Onur]

peki Barış ders notlarında bu dizellerin tork fazlalığı ile iliğili bir not var mı?