Lambda sensörü hakkında..

[n/a]

Hazırlayan : Bektaş

Lambda sensörünün işlevleri nelerdir?

Benzin motorlarının egzoz emisyon özelliklerini iyileştirmek üzere üç yollu katalizatörlerle birlikte lambda kumandası geliştirildi. Otomobillerde, egzozun içinde motor ile katalitik konvertör arasında yer alan ve egzoz dumanındaki oksijen oranını ölçerek, ECU'ya sinyal iletmekle yükümlü olan bir aygıttır. ECU lambda sensorundan gelen sinyale göre yakıt hava karışımını ayarlar.

Bu teknoloji nasıl çalışıyor?
Prensibi hepimiz biliyoruz: İçten yanmalı motorlar organik maddeleri, yani benzin, yakarak çevreye zararlı gazlar yayıyor. Bu istenmeyen etkiyi hafifletmek üzere, emisyonları çevreye daha az zarar veren gazlara dönüştüren katalizatör kullanılır.

Bunu sağlamak üzere, motor ile katalizatör arasında, egzoz gazındaki artık oksijen oranını elektrotlar aracılığıyla ölçen ve bu şekilde elde edilen değerleri motor kumandasına ileten lambda sensörü kullanılır. Motor kumandası, sensörden gelen sinyali işleyip karışım oluşturucusu üzerinden optimum yakıt/hava karışımını ayarlar.

Register or Login" border=0>

Lambda sensörü
Burada, Alman fiziko-kimyacı Walther Nernst?in (1864-1941) prensibine göre işleyen, zirkonyum dioksitten (ZRO2) yapılma bir oksijen sensörü söz konusudur. Nernst, bir elektrodun normal potansiyelinin etki eden madde konsantrasyonuna bağımlı olarak tanımlanabileceğini ortaya koymuştur.

Lambda sensörü ile ilgili olarak da bu, egzoz gazındaki artık oksijen oranının lambda sensöründe bulunan elektrotlar yardımıyla ölçülebileceği anlamına gelir.

Register or Login" border=0>

Sensör, dış elektrot (dış platin tabakası) etrafında egzoz gazı akımı dolaşırken iç elektrot çevre havası ile bağlantılı olacak şekilde egzoz gazı akımı içerisinde durmaktadır.

Zirkonyum dioksit seramiği yaklaşık 300°C?den itibaren oksijen iyonları için iletken hale geldiğinden, dış ve iç elektrotlar arasında oksijen oranı farkları bulunması halinde maksimum 1 V düzeyinde bir elektrik gerilimi oluşur ve bu gerilim kablo bağlantıları aracılığıyla çekilir.

Register or Login" border=0>

Dış elektrotta oluşan oksijen konsantrasyonu büyük ölçüde yakıt/hava oranına ve elektrot yüzeyi üzerindeki kimyasal reaksiyona bağımlıdır ve lambda (?) bölgesinde sensör geriliminde sıçramalı bir seyir yaratır.

Register or Login" border=0>

O2 sensörü Bosch tarafından bulunmuştur.

Lambda sensörünün 30. yılı (1976-2006)

Lambda (oksijen) sensörü 30 yıl önce Bosch tarafından icat edilmiş ve o zamandan beri sürekli olarak geliştirilmiştir. Bugüne kadar Bosch firması 400 milyon sensörün üzerinde bir üretim gerçekleştirerek otomotiv orjinal ekipmanlarında ve satış sonrası ürünlerde pazar lideri olmuştur.

Bu teknolojinin getirmiş olduğu düşük emisyon seviyelerinden dolayı, lambda sensörünün çok üstün bir kazanım sunduğu açıktır. İlk üretime başlamasından sadece on yıl sonra, Bosch 10 milyonuncu lambda sensörünün hizmete sunulmasını kutlamıştı. Bugünlerde yılda 33 milyon oksijen sensörü Bosch üretim hatlarından çıkış yapmaktadır